عالین نجاتی: عکسهای دستهجمعی در نهادهای دولتی عموما مردانهاند و هرزگاهی میتوان به دشواری نشانی از زنان در آنها یافت. این سیر تاریخی بهویژه در ۴ دهه اخیر به خوبی نشانهی این حقیقت جنسیتی است که سهم زنان از مناصب مدیریتی هیچ نسبتی با جمعیت و کیفیت سواد و آگاهی آنها ندارد.
تصویر زنان پشت میز ریاست یا معاونتهای مهم، با تصور عمومی جامعه تطابق ندارد و میتوان این گزارهی تلخ را با گزارشهای فراوانی تأیید کرد که مراجعان هنگام مواجهه با مدیران زن دچار نوعی پیشداوری مسموم هستند که مطابق آن زنان از توانایی و هوش لازم برای راهبری برخوردار نیستد.
این کلیشه آنقدر همهگیر و جاافتاده شده است که حتی اگر مدیری ارشد واقعا به توانمندی بانوان و انتصاب بر پایهی شایستهسالاری- نه جنسیت- معتقد باشد از هراس قضاوت مشترک و مرسوم، از نظر شخصی خود عدول کرده یا در بهترین حالت با نهایت محافظهکاری دست به انتخاب میزند.
بنابراین عکس دستهجمعی مهدی یونسی رستمی استاندار مازندران با بیشاز ۵۰ زن منصوب در دولت چهاردهم از حیث تاریخی، حداقل در مازندران بیسابقه است.
تصویری کاملا برعکس با آنچه در دولت قبل قابل تصور بود و عکسی ماندگار از اعتماد به زنان، که غایبان بزرگ عرصهی مدیریتی کشور هستند.
این اقدام استاندار مازندران تنها یک پیام سادهی کارتپستالی نبود، بلکه آغازی است بر یک تابوشکنی مثبت که میتواند به مثابهی الگویی از حکمروایی بر پایهی تبارشناسی منتقدانه جنسیتی عمل کرده و البته میدانِ آزمونی برای زنان موفق مازندرانی باشد.
زنان بهدلیل سالها سهلانگاری در ایجاد بستری برای نقشآفرینی، دچار نوعی محافظهکاری تاریخی هستند که همواره توسط نیروی ذاتا مردانهی حکمرانی در ایران، تازه نگه داشته میشود. به بیانی سادهتر قدرت مردانه در ایران تمایلی برای رقابت با عنصر زنانه ندارد و به انحای مختلف دست به تحقیر آن میزند.
اگرچه تغییر این نگاه جنسیتزده و تکبعدی به سادهگی مُیسّر نیست، اما افزایش مدیران شجاعی نظیر دکتر یونسی میتواند به تغییر این یکجانبهگرایی سرعت بخشد و زمینهساز ایجاد تعادل جنسیتی در سطح مدیران دولتی باشد.
اگرچه اکثر جامعه «استاندار مازندران» را با قاطعیت و عملگرایی عمرانیاش میشناسند، اما آنچه موجب ملی شدن نام و تصویر او را سراسر ایران شد، نه اتمام پروژههای نیمهکار، بلکه ۱۵ ثانیه از یک سخنرانی اجتماعی بود.
همین مسئله نشان داد آنچه کمتر بدان اشاره شده شخصیت فرهنگی و اجتماعی دکتر یونسی و نگاه مترقی او به حکمروایی در عصر معاصر است.
گفتمان متفاوت یونسی در حوزه زنان، جوانان، فرهنگ و سیاست غالبا از دید افکارعمومی پنهان است، اما بررسی عملکرد غیرعمرانی استاندار مازندران در ۸ ماه اخیر از حقیقتی کاملا متفاوت پرده بر میدارد.
استقامت یونسی در حفاظت از محیطزیست در پرونده پیچیده پتروشیمی میانکاله، تأکید او بر ایجاد تعادل عرفی و دینی میان اندوه و شادی، استفاده عملی از بانوان در پستهای مدیریتی، تشکیل چندین هیأت علمی مشاوره تخصصی از برترین اساتید بهترین دانشگاههای کشور بهمنظور پایش و برنامهریزی، تلاش برای کاهش چشمگیر برخوردهای سلبی در حوزه اجتماعی( نظیر دستوری که در ۱۳ فروردین سالجاری صادر شد)، تمرکز ویژه بر حوزه سلامت، دستور ویژه برای حمایت از تولیدات فرهنگی نفیس که بر معرفی فرهنگ و آیینهای بومی تبرستان تمرکز دارند و از همه مهمتر تلاشهای فراوان او برای افزایش رفاه، امنیت و آزادی اجتماعی در مازندران که دستمایهی فشارها و حملات همهجانبهی تندروها به وی شد، همگی مؤید این است که موفقیتهای یونسی محدود به حوزهی عمرانی و اقتصادی نیست، بلکه دستاوردهای او در حوزههای فرهنگی و اجتماعی نیز دستکمی از حوزهی اقتصادی ندارد.
آنچه دکتر یونسی از آن با کلیدواژهی “عملگرایی” یاد میکند درواقع گفتمانی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که ضرورت تغییر رویکرد با توجه به تغییر زمانه را یادآور میشود. حمایت جامعه نخبگانی مازندران بهویژه اهالی دانشگاه از استانداری متفاوت و تابوشکن مانند «یونسی» میتواند بهمثابه پشتوانهی او برای تحرک بیشتر بهشمار بیاید و البته شجاعت او در استفاده از زنان را بدل به یک اپیدمی مثبت کند.