عبارت – گروه جامعه: حاشیهنشینی، به عنوان یکی از چالشهای پیچیده و چندوجهی جوامع امروزی، در استان مازندران نیز به معضلی جدی تبدیل شده است. این پدیده، که ناشی از عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است، نه تنها کیفیت زندگی ساکنان این مناطق را تحت تاثیر قرار میدهد، بلکه توسعه پایدار استان را نیز با چالش مواجه میکند.
وضعیت حاشیهنشینی در مازندران
• تعداد مناطق حاشیهنشین: بر اساس آخرین آمارها، در استان مازندران بیش از ۵۶ نقطه حاشیهنشین شناسایی شده است که در شهرستانهای مختلف استان پراکنده شدهاند.
• جمعیت حاشیهنشین: تخمین زده میشود که بیش از ۱۳۴ هزار نفر در این مناطق حاشیهنشین زندگی میکنند که حدود ۴ درصد از جمعیت کل استان را تشکیل میدهند.
• مساحت مناطق حاشیهنشین: این مناطق، که عموماً در حاشیه شهرهای بزرگ و کوچک استان قرار دارند، بالغ بر ۱۰۰۴ هکتار از اراضی استان را به خود اختصاص دادهاند.
• تراکم جمعیت: تراکم جمعیت در مناطق حاشیهنشین مازندران به طور قابل توجهی بالاتر از میانگین کشوری است که این مسئله، مشکلات متعددی را در زمینه ارائه خدمات پایه مانند آب، برق، بهداشت و آموزش ایجاد میکند.
کیفیت و کمیت حاشیهنشینی در شهرستانهای مازندران
حاشیهنشینی در شهرستانهای مازندران از نظر کمیت و کیفیت متفاوت است. برخی از شهرستانها مانند نوشهر، چالوس، عباسآباد و تنکابن به دلیل جاذبههای گردشگری و موقعیت اقتصادی خود، با حجم بیشتری از حاشیهنشینی مواجه هستند. در این شهرستانها، مهاجرت بیرویه از مناطق روستایی و شهرهای دیگر به دلیل جستجوی کار و فرصتهای بهتر، عامل اصلی گسترش حاشیهنشینی است.
از نظر کیفیت، مناطق حاشیهنشین در مازندران با مشکلات متعددی روبرو هستند. این مناطق عموماً فاقد زیرساختهای مناسب، خدمات شهری و امکانات رفاهی هستند. ساکنان این مناطق با مشکلاتی مانند فقر، بیکاری، کمبود امکانات بهداشتی و آموزشی، و آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد و طلاق دست و پنجه نرم میکنند.
دلایل حاشیهنشینی در مازندران
• مهاجرت: مهاجرت بیرویه از مناطق روستایی و شهرهای دیگر به مازندران به دلیل جستجوی کار و فرصتهای بهتر، یکی از عوامل اصلی گسترش حاشیهنشینی در این استان است.
• فقر و بیکاری: فقر و بیکاری در مناطق روستایی و شهرهای کوچک، افراد را مجبور به مهاجرت به شهرهای بزرگتر و سکونت در مناطق حاشیهنشین میکند.
• کمبود مسکن ارزان: کمبود مسکن ارزان قیمت در شهرهای مازندران، باعث شده است که افراد کمدرآمد به ناچار در مناطق حاشیهنشین سکونت کنند.
• عدم برنامهریزی شهری: عدم برنامهریزی مناسب شهری و عدم توجه به نیازهای اقشار کمدرآمد در طرحهای توسعه شهری، به گسترش حاشیهنشینی دامن زده است.
راهکارها
• توسعه اقتصادی مناطق روستایی: ایجاد فرصتهای شغلی و توسعه اقتصادی در مناطق روستایی، میتواند از مهاجرت بیرویه به شهرها و گسترش حاشیهنشینی جلوگیری کند.
• تأمین مسکن ارزان:ساخت و تأمین مسکن ارزان قیمت برای اقشار کمدرآمد، میتواند از سکونت افراد در مناطق حاشیهنشین جلوگیری کند.
• ارتقاء خدمات شهری: ارائه خدمات شهری مناسب مانند آب، برق، بهداشت، آموزش و امکانات رفاهی در مناطق حاشیهنشین، میتواند کیفیت زندگی ساکنان این مناطق را بهبود بخشد.
• توانمندسازی ساکنان: ارائه آموزشهای مهارتی و حرفهای به ساکنان مناطق حاشیهنشین، میتواند به بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی آنها کمک کند.
• مشارکت مردمی: جلب مشارکت مردم و سازمانهای غیردولتی در برنامههای توسعه و ساماندهی مناطق حاشیهنشین، میتواند به بهبود وضعیت این مناطق کمک کند.
حاشیهنشینی در مازندران، معضلی پیچیده و چندبعدی است که نیازمند راهکارهای جامع و هماهنگ است. با اجرای راهکارهای پیشنهادی و همکاری همه جانبه مسئولان، مردم و سازمانهای غیردولتی، میتوان این چالش را به فرصتی برای توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی ساکنان این مناطق تبدیل کرد.