عبارت: نوروز یکی از جشنهای باستانی ایرانی است. برخی مورخان حدس میزنند که نوروز، از قرنها قبل از عهد هخامنشی در ایران معمول بوده باشد.
در رابطه با چگونگی نامگذاری نوروز، داستانهای مختلفی وجود دارد و در منابع و کتابهای زیادی از آن یاد شده است.
در شاهنامه فردوسی و چندین کتاب دیگر، نوروز به جمشید نسبت داده شده است. آنها معتقد هستند جمشید بنیانگذار نوروز و آیینهای آن است. جمشید از پادشاهان بزرگ سلسله پیشدادی بود.
فردوسی در شاهنامه از جمشید و نوروز اینگونه نوشته است:
چو خورشید تابان میان هوا/نشسته بر او، شاه فرمانروا/جهان انجمن شد بر تخت اوی/به جمشید بر، گوهر افشاندند/مر آن روز را، روزِ نو خواندند
سرِ سالِ نو، هرمز فروردین/بر آسوده از رنج تن، دل زکین/به نوروزِ نو، شاهِ گیتی فروز/بر آن تخت بنشست فیروز روز
همچنین ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه این داستان را اینگونه بیان کرده است:
«… و باز عید بودن نوروز را چنین گفتهاند که چون جمشید برای خود تخت بساخت در این روز بر آن سوار شد و جن و شیاطین آن را حمل کردند و به یک روز از کوه دماوند به بابل آمد و مردم برای دیدن این امر در شگفت شدند و این روز را جشن گرفتند.»
📷 تصویر: داستان شاهنامه درباره جمشید و نوروز