عبارت – گروه اقتصاد: بررسی داده‌های مرکز آمار حاکی از آن است که استان‌های ایران از نظر «بیکاری» و «رفاه» وضعیت متفاوتی را در سال گذشته تجربه کرده‌اند. جهت واکاوی عمیق‌تر این موضوع از «میانگین هزینه و درآمد سالانه خانوار» به عنوان معیار رفاه استفاده شده است. دومین شاخص نیز «نرخ بیکاری» بوده که بیانگر درصد جمعیت فعال اقتصادی بدون شغل است. رفاه به طور کلی بیانگر سطح مالی و توان اقتصادی خانوارها است که بر حسب میلیون تومان سنجیده شده است، و نرخ بیکاری نشان‌دهنده درصدی از افراد است که در جستجوی کار هستند ولی موفق به یافتن شغل نشده‌اند.
شواهد آماری حاکی از آن است که استان سیستان و بلوچستان بالاترین نرخ بیکاری را در کشور دارد. نرخ بیکاری در این استان به حدود ۱۴ درصد رسیده است که نشان‌دهنده مشکلات ساختاری در بازار کار این منطقه است. علاوه بر سیستان و بلوچستان، استان‌هایی مانند کرمانشاه و خوزستان نیز نرخ بیکاری نسبتاً بالایی دارند. در کرمانشاه، نرخ بیکاری نزدیک به ۱۲ درصد است که این استان را در ردیف دوم بیکارترین استان‌ها قرار می‌دهد.
در مقابل، استان تهران شرایط کاملاً متفاوتی را تجربه میکند. این استان نه تنها از سطح رفاه بالاتری نسبت به دیگر استان‌ها برخوردار است، بلکه نرخ بیکاری آن نیز نسبتاً پایین است. تهران با وجود اینکه مرکز اقتصادی کشور محسوب می‌شود، توانسته تعادلی میان سطح رفاه و اشتغال برقرار کند. این امر می‌تواند به دلیل وجود فرصت‌های شغلی متنوع، جذب سرمایه‌گذاری و وجود زیرساخت‌های اقتصادی قوی در این استان باشد
دسته‌بندی‌ها نشان می‌دهد که برخی استان‌ها، مانند گیلان، هرمزگان و بوشهر، وضعیت میانه‌ای دارند؛ به طوری که رفاه نسبتاً پایینی دارند ولی نرخ بیکاری آن‌ها نیز متوسط یا پایین است. این نشان می‌دهد که اقتصاد این مناطق شاید توانسته در ایجاد اشتغال عملکرد قابل قبولی داشته باشد، اما هنوز به مرحله‌ای نرسیده است که منجر به بهبود سطح رفاه خانوارها شود.
استان فارس به همراه برخی استان‌های شمالی نظیر مازندران، نرخ بیکاری پایین و رفاه نسبتاً بالایی را تجربه می‌کنند. این استان‌ها از نظر اقتصادی به دلیل عوامل طبیعی، جذب توریسم و وجود صنایع مختلف، توانسته‌اند تعادلی در شاخص‌های رفاه و بیکاری برقرار کنند. مازندران به ویژه به دلیل وجود صنعت گردشگری و کشاورزی قوی، در کاهش نرخ بیکاری موفق عمل کرده است.
اما در مقابل، استان‌های غربی نظیر کردستان، ایلام و آذربایجان غربی همچنان با چالش‌های اقتصادی و بیکاری بالا مواجه هستند. در این استان‌ها علاوه بر نبود زیرساخت‌های صنعتی مناسب، مشکلات دیگری مانند مهاجرت نیروی کار و پایین بودن سطح سرمایه‌گذاری باعث تشدید وضعیت بیکاری شده است
